پایان نشست عمومی مجمع سازمان ملل؛ «منطقه و جهان نگران افغانستان است»

 با آمدن گروه طالبان افغانستان، این کشور باردیگر به ایستگاه نگرانی جهان و کشورهای منطقه تبدیل شده است. گواه این گفته، نگرانی‌هایی است که از سوی سران کشورها در نشست عمومی و نشست‌های حاشیه‌ای هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد.
تبدیل شدن افغانستان به لانۀ امن تروریستان، بحران انسانی، افزایش تولید و ترافیک مواد مخدر، وضعیت حقوق بشری و تبعیض در برابر زنان، محروم شدن از آموزش و حذف آنان از تمامی سطوح جامعه، بخشی از نگرانی‌های سران شماری از کشورها بود که در نشست هفت‌روزۀ عمومی مجمع سازمان ملل مطرح گردید.
نشست عمومی مجمع سازمان ملل متحد از تاریخ ۱۹ تا ۲۶ سپتامبر برگزار گردیده بود.
گسترش لانه‌های تروریسم
با وجود عربستان سعودی بیشترینه کشورهای آسیای مرکزی در نشست عمومی مجمع سازمان ملل، تقویت گروه‌های تروریستی، بی‌ثباتی و قاچاق مواد مخدر در افغانستان را باعث گسترش ناامنی در منطقه خوانده‌اند.
وزیر خارجۀ عربستان سعودی از نخستین چهره‌هایی بود که در هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد نگرانی کشورش را از تبدیل شدن افغانستان به پناه‌گاه امن برای گروه‌های تروریستی ابراز داشت.
فیصل بن فرحان آل سعود همچنان بر برقراری امنیت و ثبات در افغانستان تاکید کرده است.
فیصل بن فرحان همچنین خواستار کمک‌های بشردوستانه و اقتصادی جامعه جهانی برای مردم افغانستان شد.
در عین حال، روسای جمهور ایران و تاجیکستان در حاشیه نشست سالانۀ مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از «حضور و فعالیت تروریست‌ها در افغانستان» ابراز نگرانی کردند.
روسای جمهور ایران و تاجیکستان در این دیدار بر ضرورت برگزاری جلسات مشترک وزیران خارجۀ کشورهای همسایه برای افزایش هماهنگی در مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات در افغانستان تاکید کرده‌اند.
آنان همچنان در این دیدار عدم دخالت بیگانگان در مسایل کشورهای منطقه را در ایجاد امنیت پایدار لازم و ضروری دانسته اند.
در جریان دو سال گذشته رئیس‌جمهور تاجیکستان بارها از حضور و افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی است.
امام‌علی رحمان پیش از این هشدار داده بود که افغانستان، به‌ویژه ولایات شمالی آن به محل پرورش تروریسم بین‌المللی تبدیل شده است.
رئیس‌جمهور اوزبیکستان نیز از جامعه جهانی خواسته است تا در حل مشکل افغانستان متحد شوند و تحت رهبری سازمان ملل موضع سازنده در قبال افغانستان داشته باشند. شوکت میرضیایف در هفتادوهشتمین نشست سازمان ملل تاکید کرد که تحولات جدید افغانستان به اقدامات ویژه نیاز دارد.
او گفته است که امنیت جامعۀ جهانی هم به طور مستقیم با تحولات افغانستان مرتبط است و نادیده گرفتن، انزوا و اعمال تحریم، وضعیت را برای مردم عادی این کشور بدتر می‌کند.
آقای میرضیایف گفت «ما به یک افغانستان صلح‌آمیز و باثبات نیاز داریم که در روند همکاری‌های منطقه‌ای مشارکت داشته باشد و آماده مشارکت‌های سودمند متقابل با همسایگان و سایر کشورها باشد».
رئیس‌جمهور قرقیزستان نیز گفته که مردم افغانستان با مشکلات قابل توجهی روبه‌رو هستند و در صورت نبود موضع هماهنگ جامعه جهانی، وضعیت در این کشور وخیم‌تر خواهد شد.
رئیس‌جمهور قرقیزستان با بیان اینکه کشورش خواهان یک افغانستان با ثبات است، تاکید کرد: «صحبت از امنیت و ثبات در آسیای میانه را باید در چارچوب وضعیت افغانستان در نظر بگیریم».
رئیس‌جمهور قزاقستان نیز در سخنرانی خود در هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از وضعیت افغانستان ابراز نگرانی کرده است.
قاسم جومارت توکایف تاکید کرد افغانستان باید به یک کشور با ثبات و قابل اعتماد تبدیل شود.
اپارتاید جنسیتی؛ نقض تعالیم اسلامی
وضعیت زنان و دختران در افغانستان شامل دستور کار امسال مجمع عمومی سازمان ملل بود. به همین خاطر رهبران برخی از کشورها در سخنرانی‌های خود در این مورد سخن گفتند. در حاشیه نشست عمومی چندین نشست دیگر نیز راجع به وضعیت زنان و آموزش و پرورش در افغانستان برگزار گردیده بود.
آنتونیو گوترش، دبیرکُل ملل متحد در این نشست گفته است که گروه طالبان حقوق زنان و دختران افغانستان را به گونۀ سازمان‌یافته سلب کرده است.
نخست‌ وزیر مالزیا از طالبان خواست از سیاست‌های تبعیض‌آمیز خود در برابر زنان و دختران دست بردارند.
انور ابراهیم در سخنرانی خود در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل گفت سلب حق تحصیل، نقض تعالیم اسلام است.
نخست‌وزیر مالزیا گفت کشورش به شدت نگران وضعیت وخیم انسانی در افغانستان نیز است.
وزیر خارجۀ اندونزیا نیز در هفتادوهشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل خواستار لغو ممنوعیت آموزش دختران و زنان در افغانستان شده است.
رتنو مرسودی گفت که مقام‌های اندونزیایی هرچه آنچه در توان دارند برای تضمین حقوق زنان و دختران در افغانستان انجام می‌دهند. او گفته که این مسوولیت جمعی است که از منافع مردم افغانستان حمایت شود.
از سویی هم، استیفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل نیز گفته است که کمک به زنان و دختران محروم از حق آموزش در افغانستان، از اولویت‌های این سازمان است.
همزمان سازمان ملل، در حاشیه مجمع عمومی این سازمان، برای نخستین بار نشستی برای بررسی «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان با حضور نمایندگان کشورها و سازمان‌های حقوق بشری برگزار کرده بود.
گروه طالبان پس از ورود دوباره به کابل در اسد ۱۴۰۰، جلو بازگشایی مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را گرفتند. این گروه با گذشت بیش از دو سال به درخواست‌های داخلی و جهانی برای بازگشایی مکاتب اعتنا نکرده است. فعالان حقوق بشر می‌گویند گروه طالبان ۶۵ قانونی وضع کرده است که زنان را از زندگی عمومی حذف می‌کند.
در این نشست ریچارد بنت، گزارشگر ویژۀ سازمان ملل برای افغانستان، گفت که اگرچه خشونت مبتنی بر جنسیت در قوانین بین‌الملل به‌عنوان جرم به رسمیت شناخته شده، اما «آپارتاید جنسی» هنوز به عنوان یک جرم بین‌المللی به رسمیت شناخته نشده است.
به گفتۀ آقای بنت، برخی مسائل فنی درباره «آپارتاید جنسیتی» همچنین سوال‌های حقوقی در این مورد وجود دارد که نیاز است برای آنها پاسخی پیدا شود.
او باری دیگر پیشنهاد خود را درباره تهیه گزارش ویژه‌ای تکرار کرد که در آن بر وضعیت زنان و دختران در افغانستان از دیدگاه ویژگی‌های «آپارتاید جنسیتی» بررسی شود.
آقای بنت افزود که اگر این گزارش تهیه شود، می‌تواند به پرسش‌های فنی که ممکن است در شورای امنیت سازمان ملل درباره آپارتاید جنسیتی در افغانستان مطرح شود، پاسخ بدهد.
فعالان حقوق بشر در افغانستان در ماه‌های گذشته کارزارهایی را برای به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان برگزار کردند.
همزمان بااین، وزیر خارجۀ فرانسه در اجلاس سازمان ملل گفته است که طالبان خشونت و جداسازی جنسیتی را در قلب هویت سیاسی خود قرار داده است.
کترین کولونا در هفتادوهشتمین نشست مجمع سازمان ملل گفت رژیم طالبان دختران و زنان در افغانستان را به دلیل جنسیت‌شان سرکوب می‌کند.
خانم کولونا تاکید کرد که به حقوق زنان به‌ویژه در افغانستان جایی که زنان به دلیل جنسیت خود توسط رژیم طالبان سرکوب می‌شوند، فکر می‌کند.
وزارت خارجه فرانسه نیز با نشر بیانیه‌ای دربارۀ موضع این کشور در قبال محدودیت‌های گروه طالبان با زنان افغانستان نوشته است که بار دیگر تبعیض نظام‌مند بر زنان و دختران توسط طالبان با تمرکز بر سیاست جداسازی و آزار و اذیت بر اساس جنسیت را به شدت محکوم می‌کند.
وزیر خارجه کانادا گفته است که حملات طالبان برای حذف زنان و دختران افغانستان از زندگی عمومی ویرانگر است.
ملانی جولی در نشست مجمع عمومی ملل متحد از این سازمان خواست که گروه طالبان را به‌خاطر اقدامات‌شان با زنان و دختران افغانستان پاسخ‌گو کند.
او گفت اقدامات طالبان دختران را معرض ازدواج‌های زیرسن قرار می‌دهد، آیندۀ دختران بی‌شمار را ویران می‌کند و محرومیت زنان از فعالیت اقتصادی، وضعیت این کشور را بدتر می‌کند.
وزیر خارجه کانادا تاکید کرد که جامعۀ جهانی باید به حمایت از دختران و زنان افغانستان ادامه دهد و آن‌چه در این کشور می‌گذرد را نظارت کند.
وزیر خارجه کاناداد تصریح کرد که اگر ملل متحد و جامعه جهانی نتواند از دختران و زنان افغانستان حمایت کند، «به یکی از ستون‌های اصلی‌ای که سازمان ملل بر آن بنا شده، خیانت خواهیم کرد».
همزمان بااین، وزیران خارجه چند کشور عمده اروپایی، از جمله آلمان و فرانسه در بیانیه‌ای گفته اند که «تبعیض جنسیتی سیستماتیک» طالبان علیه زنان، «در حد آزار جنسیتی و جنایت علیه بشریت است».
وزیران خارجه آلمان، فرانسه، دنمارک، اسپانیا، بلجیم و لوکزامبورگ در این بیانیه گفته اند که گروه طالبان زنان را به دلیل جنسیت‌شان آزار و مجازات می‌کنند، و به طور پیوسته آنان را از عرصه عمومی حذف می‌کنند.
در این بیانیه که وزیران خارجه کوستاریکا، البانیا، مالتا، کرواسی و لیختن‌اشتاین نیز حمایت کرده‌اند، گفته شده که تاثیر این سیاست‌ها «بر روان زنان و دختران افغانستان ویرانگر است».
افزایش فوق‌العاده‌ای مواد مخدر
یکی دیگر از نگرانی‌های کشورها در نشست عمومی مجمع سازمان مل افزایش کشت، تولید و ترافیک مواد مخدر از افغانستان بود.
رئیس‌جمهور تاجیکستان در نشست سازمان ملل گفت که قاچاق موادمخدر از افغانستان به‌طور «فوق العاده‌ای» افزایش یافته است.
امام‌علی رحمان گفت که نیروهای مرزی کشورش در دو سال گذشته، بیش از ۱۰ تُن مواد مخدر را در مرز با افغانستان کشف و ضبط کردند.
آقای رحمان در هفتادوهشمتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک گفت که قاچاق موادمخدر از افغانستان نسبت به سال‌‌های پیش چند برابر شده است. این در حالی است که گروه طالبان ادعا کرده‌ است کشت کوکنار «به صفر» نزدیک شده و با قاچاقچیان موادمخدر «به شدت مبارزه» کرده است.
همزمان با این، دفتر جرایم و مواد مخدر سازمان ملل در گزارش تازۀ خود در ۱۹ سنبله نوشت که قاچاق ماده مخدر کریستال از افغانستان و کشورهای همسایه ۱۲ برابر افزایش یافته است. براساس این گزارش، مقدار ضبط شده این ماده از ۲.۵ تن در سال ۲۰۱۷ به ۲۹.۷ تن در سال ۲۰۲۱ رسید.
رئیس‌جمهور تاجیکستان همچنین در سخنرانی‌اش در نشست مجمع عمومی سازمان ملل تاکید کرد که «ثبات آسیای میانه مستقیماً با وضعیت افغانستان ارتباط دارد».
در عین حال، وزیر خارجه تاجیکستان از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و سازمان ملل خواست تا در مورد افزایش قاچاق مواد مخدر از افغانستان گفت‌وگوی مداوم داشته باشند.
سراج‌الدین مهر‌الدین گفته سازمان همکاری شانگهای نقش مهمی در تحقق اهداف سازمان ملل دارد.
او این اظهارات را روز چهارشنبه (۲۹ سنبله) در نشست فوق‌العادۀ وزیران خارجه سازمان همکاری شانگهای در حاشیه هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک اعلام کرد.
جلوگیری از اشتباهات گذشته و حکومت فراگیر
امیر قطر در مجمع عمومی سازمان ملل از گروه طالبان خواست که به توافق دوحه پایبند باشند و «اشتباهات گذشته» را تکرار نکنند.
تمیم بن حمد آل‌ثانی تاکید کرد که مردم افغانستان به‌ویژه اقلیت‌ها و زنان باید از حقوق بشری خود چون حقوق آموزش و کار برخوردار باشند.
امیر قطر که کشورش سال‌ها میزبان نمایندگی سیاسی گروه طالبان و مذاکرات صلح این گروه با امریکا بود، گفت این موضوع را برای این مطرح کرد که بحران انسانی در افغانستان پیچیده‌تر نشود.
او همچنین گفت که کشورش خواستار گفت‌وگوهایی تحت حمایت سازمان ملل در افغانستان است و بر احترام به حقوق بشر و دسترسی دختران به حق آموزش در افغانستان تاکید دارد.
امیر قطر گفت که باید اطمینان حاصل شود که مردم افغانستان به کمک و حمایت بین‌المللی مورد نیاز دسترسی دارند.
از سوی دیگر، رئيس‌‌جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل بر تشکیل حکومت فراگیر و «رعایت حقوق همه طوایف، قومیت‌ها و مذاهب» در افغانستان تاکید کرد.
ابراهیم رئيسی گفته است که اقدام فوری جهانی برای رسیدگی به بحران پناهجویان افغانستانی، به‌ویژه در ایران ضروری است.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت که نیم قرن است مردم افغانستان روزهای سختی را سپری می‌کنند.
او گفت افغانستان با یک بحران عظیم انسانی مواجه است و جهان از یک حکومت فراگیر در این کشور استقبال می‌کند.
آقای اردوغان گفت که تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان با واکنش مثبت بین‌المللی رو به‌رو خواهد شد.
گفتنی است که مجمع عمومی امسال با موضوع «احیای مجدد اعتماد و احیای همبستگی جهانی» تشکیل و رهبران در مورد دستور کار ۲۰۳۰، یک برنامه اقدام جهانی برای دستیابی به ۱۷ هدف توسعه پایدار، بحث کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، مذاکرات مجمع عمومی سازمان ملل را به عنوان «G 193» تعریف کرد و گفت که اولویت او در این مذاکرات «شکستن زمینه جدید» در چارچوب اهداف توسعه پایدار است. در نتیجه مذاکرات، تصویب یک بیانیه سیاسی در این زمینه از جمله انتظارات است.
مبارزه با تغییرات اقلیمی که به عنوان یکی دیگر از موضوعات مهم در این مذاکرات برجسته شد، در اجلاس سران ضرورت گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر در چارچوب برنامه شتاب اقدامات اقلیمی مورد بحث و برسی قرار خواهد گرفت.
در مجمع عمومی، جایی که اپیدمی کووید-۱۹ اثر خود را در بحث‌های سال‌های گذشته گذاشت، امسال نیز نشستی با موضوع «آمادگی برای همه‌گیری‌ها» برگزار می‌شود. تمرکز بر تجربه گذشته از همه‌گیری کووید-۱۹ و بهبود نظام مراقبت‌های بهداشتی خواهد بود.
از سوی دیگر، در اجلاس توسعه این سازمان نیز منابع مالی و سرمایه‌گذاری مورد بحث و برسی قرار خواهد گرفت.

نویسنده: الهام بهنود