دولت موقت پاکستان چندی قبل اعلام کرد که یک ملیون و یکصد هزار مهاجر افغانستان را که فاقد اسناد قانونی اقامتی میباشند، اخراج میکند.
دولت موقت پاکستان چندی قبل اعلام کرد که یک ملیون و یکصد هزار مهاجر افغانستان را که فاقد اسناد قانونی اقامتی میباشند، اخراج میکند. وزارت داخله پاکستان تا اول ماه نوامبر به افغانستانیهای مهاجر در این کشور مهلت داد تا به وطن شان برگردند، ورنه بازداشت میشوند و پس از نگهداری در بازداشتگاهها بهگونه اجباری اخراج خواهند شد. مهاجران افغانستان چارهای نیافتند جز تندادن به خروج از پاکستان. بر اساس گزارشها تا ۱۵ ماه اکتوبر حدود ۶۰ هزار مهاجر وارد خاک افغانستان شدند. دو روز پیش که مهلت داده شده از سوی دولت پاکستان پایان یافت، ممکن است یک ملیون و یکصد نفر مهاجر به کشور برگشته باشند.
اخراج مهاجران از سوی پاکستان واکنش جدی نهادهای بینالمللی مدافع حقوق بشر را برانگیخت، ولی نتوانست بر تصمیم این کشور تعدیل وارد کند. حتا جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز با نشر اعلامیهای از دولت پاکستان خواست تا با مهاجران افغانستان معاشرت حسنه را در پیش گیرد. این در حالی است که در افغانستان گروهی بر سر قدرت است که نهتنها دوست پاکستان، بل مطیع بیچونوچرای آن نیز است.
این نوشته قصد ارایه پاسخ به دو پرسش را دارد:
۱- چرا پاکستان مهاجران افغانستان را اخراج میکند؟
ظاهراً سه دلیل در تصمیم پاکستان میتواند دخالت موثر داشته باشد:
۱-۱ پس از تسلط طالبان بر افغانستان، فعالیت تحریک طالبان پاکستانی (تیتیپی) علیه دولت پاکستان افزایش بیپیشینه پیدا کرده است. پاکستان بارها از طالبان خواسته تا تیتیپی را سرکوب کند، ولی این گروه ظاهراً از به کرسینشاندن مطالبه ارباب خود سرباز زده است. در این صورت، اخراج مهاجران را میتوان نوعی واکنش پاکستان مبنی بر نادیدهانگاری مطالباتش از سوی طالبان خواند. البته افزایش فعالیت تیتیپی تنها باعث خلق تنش لفظی میان پاکستان و طالبان شده است، نه این که این کشور را از حمایت از طالبان منصرف کرده باشد. مقامهای اسلامآباد هنوز در نشستهای بینالمللی بهگونهای ظاهر میشوند که بیننده در نمییابد که به نمایندهگی از کشور خود سخن میگویند یا از امارت تروریستی طالبان.
۲-۱ برخی مناطق مرزی پاکستان با افغانستان در این اواخر شاهد انفجارهای خونین بود و تلفات انسانی پرشماری به دنبال داشت. برخی مقامهای پاکستانی اعلام کردند که شهروندان افغان در این انفجارها دست دارند. برای نمونه، سرفراز بوگتی، وزیر داخله پاکستان، مدعی شد که در ۲۴ انفجار انتحاری انجامشده در پاکستان در سال جاری، شهروندان افغان در ۱۴ مورد آن نقش داشتهاند. حالا برای آن که مقامهای پاکستانی بهزعم خود شان از شر حملههای انتحاری در امان بمانند، مهاجران افغان را که عامل این حملات میخوانند، اخراج میکنند.
۳-۱ شاید چالشهای اقتصادی را که پاکستان با آن درگیر است، بتوان یک عامل خواند. این کشور بهرغم توان نظامی خوب، از کاروان توسعه اقتصادی خیلی عقب مانده است؛ در حالی که با قدرتهای اقتصادی بزرگ دنیا بهویژه ایالات متحده امریکا و چین رابطه عمیق دارد. روشن است کشوری که سردچار فقر باشد، میزبانی از ملیونها مهاجر برایش امر سادهای نیست. برای نمونه، چندی پیش گزارشی از سوی یک نهاد معتبر جهانی به نشر رسید که اسلامآباد را در زمره کشورهای گرسنه قرار داده بود.
۲- چرا گروه طالبان ساکت است؟
در سکوت سنگین و ننگین طالبان چهار عامل دخالت موثر دارد:
۱-۲ گروه طالبان به پاکستان وابستهگی مطلق دارند. از اینرو، جسارت ایستادهگی در برابر تصمیمی که از سوی دولت پاکستان اتخاذ میشود را ندارند. اگرچند برخی مقامهای طالبان چیزهایی در برخی رسانهها گفتند، ولی اینگونه اظهارات بیش از آن که واکنش علیه پاکستان باشد، به قصد فریب افکار عامه مطرح میشود. روشن است که مزدور تابع ارباب است و چیزی را به مصلحت میداند که ارباب بخواهد. در این صورت داشتن انتظار واکنش از سوی طالبان در برابر پاکستان ناموجه به نظر میخورد.
۲-۲ طالبان تلاش میکنند از میان مهاجران سربازگیری کنند و مهاجران تشنه و گرسنه چارهای ندارند جز پذیرش مطالبات این گروه. طالبان میخواهند به طریق خود دستگاه پولیس و ارتش بسازند و همچنان صف نیروهای انتحاری شان را مخوفتر از قبل سازند. لذا، به کسانی نیاز دارند که به سادهگی جذب شوند و مهاجران اخراجشده با توجه به وضعیت نامناسبی که دارند، بهترین گزینه به حساب میروند. تروریستان طالب در دو سال و چندماه گذشته بارها فراخوان دادند تا جوانان را به صف نیروهای شان جذب کنند، ولی آنگونه که انتظار داشتند، موفق نشدند.
۳-۲ انتقال مردم از جنوب به شمال آرزوی دیرینه گروه طالبان است و مهاجران اخراجشده آرزوی این گروه را خوب برآورده میکنند. حتا بسیاری از ناظران باور دارند که تروریستهایی از آن سوی مرز در لباس مهاجر وارد افغانستان میشوند و طالبان قصد دارند آنان را به مناطق شمالی، مرکزی و غربی افغانستان اسکان دهند. اگر این گونه باشد، به حتم اخراج مهاجران از سوی پاکستان در تبانی با گروه طالبان دارد انجام میشود. برای نمونه، چندی قبل میان طالبان و پاکستان توافقی به امضا رسید که انتقال اعضای تیتیپی با خانوادههای شان به شمال و غرب افغانستان بخش مهمی از مفاد آن بود. اولین جریانی که از روی مفاد این توافقنامه ننگین پرده برداشت، جبهه مقاومت ملی افغانستان بود که بعداً سخنگویان طالبان چارهای نیافتند جز اعتراف به آنچه که جبهه مقاومت بیان کرده بود.
۴-۲ طالبان از یک جهت از اخراج مهاجران استقبال میکنند؛ چون کسانی را که مخالف تشخیص میدهند، به سادهگی میتوانند شکار کنند. دقیقاً یکی از نگرانیهای جدی مهاجران همین نکته است. پس از نیمه آگست ۲۰۲۱ رقم بلندی از افغانستانیها به پاکستان پناه گرفتند؛ چون زندهگی در سایه امارت تروریستی طالبان را به صلاح نمیدیدند. حالا این کسان اگر مشمول مهاجران اخراج شده باشند، روشن است که از سوی نیروهای طالبان شکار میشوند. چنانی که تعدادی از مهاجران برگشته از ایران و پاکستان در دو سال و چندماه گذشته از سوی نیروهای جاهل این گروه بازداشت، زندانی، شکنجه و کشتار شدند.
نتیجه
رویهمرفته دورنمای زندهگی بهتر برای مهاجران اخراج شده در سایه سلطه سیاه طالبان تیره و تار است. این گروه حتا از عرضه خدمات به مردمانی که در قلب شهرها زندهگی میکنند، عاجز است. رسیدهگی به وضع یک ملیون انسان آواره در صلاحیت یک دولت مشروع و مبتنی بر رضایت مردم است، نه طالبان تروریستی که به اشاره بیگانهها میرقصند و کشتار شهروندان افغانستان را رسالت خود میدانند. https://panjshirnews.com/vdce.f8xbjh8eo9bij.html